Kilo almak, kilo vermek ya da herhangi bir hastalığın kontrolü amacıyla diyete başlamadan veya bir tedavi sürecine girmeden önce genellikle vücut analizi uygulamasına başvurulur. Özel cihazlar yardımıyla yapılan vücut analizi ile vücudun, yağ, kas, su ve kemik gibi kütlelerinin oranları ölçülerek vücut kompozisyonu öğrenilebilir. Bu bilgiler sağlığın değerlendirilmesi, diyet ya da tedavi protokolünün belirlenmesi gibi birçok amaçla kullanılabilir. Ayrıca yağ, kas ve kemik oranının belirlenmesi ile kişilerde beslenme ve spor düzenine ilişkin yapılması gereken değişiklikler hakkında da bilgi edinilebilir. Bu nedenle rutin sağlık kontrollerinin yanında vücut analizinin de yapılmasında fayda vardır.
Vücut Analizi Nedir?
Vücut analizi; vücut kütlesinin yağ, kas, kemik, su oranlarının belirlenmesi ve bunlara göre vücut kompozisyonu hakkında yorum yapılmasına imkan tanıyan işlemdir. Özel cihazlar yardımıyla vücuda hissedilmeyecek boyutta hafif bir elektrik akımı verilerek gerçekleştirilen vücut analizi, yüksek teknolojiye sahip kaliteli cihazlar yardımıyla uzman kişilerce doğru teknik ile gerçekleştirildiğinde doğruluk oranı çok yüksek olan sonuçlar verir. Vücut analizi cihazı yardımıyla yapılan ölçümler herhangi bir zaman veya zahmet gerektirmez. Tıpkı baskül tartımında olduğu gibi analiz cihazının üzerine çıkılarak yaklaşık on-on beş saniye gibi kısa bir süre beklendikten sonra sonuçlar alınabilir. Analiz sonuçları vücut tipinin, özellikle de yağ ve kas dengesinin tespit edilmesinde oldukça önemlidir. Aynı boy ve kütledeki iki farklı insandan bir tanesi daha yüksek kas oranına diğeri ise çok yüksek yağ oranına sahip olabilir. Boya göre kiloları aynı olmasına karşın ilk bireyin kilosu normal olarak değerlendirilirken ikinci kişinin kilolu olduğu tespit edilebilir. Vücut analiz cihazları biyoelektrik impedans tekniği kullanarak çalışır. Vücuda hiçbir zararı olmayan ve kişi tarafından hissedilmeyecek olan düşük seviyede bir elektrik akımı veren cihaz, kişiden aldığı analiz değerlerini sisteminde kayıtlı olan yaş ve cinsiyete özgü referans değerler ile karşılaştırır. Bu sayede kişiye özgü şekilde en doğru ve sağlıklı tedavi sürecinin belirlenmesi mümkün hale gelir.
Vücut Analizi Nasıl Yapılır?
Vücut analizi, rutin bir sağlık kontrolünde veya diyetisyen ile yapılacak görüşmenin öncesinde birkaç dakika içerisinde yapılabilen çok kısa bir işlemdir. Cihaz açıldıktan sonra kullanım için hazır hale geldiğinde ölçümü gerçekleştirecek olan uzman kişi, yaş, cinsiyet, boy uzunluğu gibi bilgilerinizi girdikten sonra sizi, tartının üzerine çıkmak için yönlendirir. Vücut analiz cihazının üzerinde biyoelektrik impedans tekniğiyle çalışan metal alanlar yer alır. Bu alanların üzerine çıplak ayakla çıkılmalıdır. Bazı cihazlarda ellerin konulması gereken bölgeler de mevcuttur. Böyle bir cihaz kullanılacaksa eller de kuru ve çıplak olacak şekilde yerleştirilmelidir. Kişi cihaz üzerine yerleştikten sonra ölçümü başlatan tuşa basılır ve ölçüm tamamlandı uyarısı alınana dek sabit şekilde beklenir. Vücut içerisinde dolaşan zayıf elektrik akımı, yağ dokusu ile karşılaştığında bir direnç oluşur ve bu sırada vücut yağ oranı hesaplama işlemi cihaz tarafından yapılır. Ardından cihaz, yaptığı ölçümü referans değerler ile karşılaştırarak bir grafik veya tablo şekline dönüştürür. Sonuçlar vücut analizini gerçekleştiren uzmanın ekranına düşebilir veya cihazdan bir çıktı halinde verilebilir. Bu verilere göre vücut analizi yorumlama işlemi diyetisyen tarafından yapılabilir. Günümüzde oldukça popüler olması nedeniyle çok sayıda vücut analizi hesaplama cihazı üretilmeye ve satışa sunulmaya başlanmışsa da bunların hepsi ne yazık ki güvenilir değildir. Yalnızca sağlık profesyonellerinin kullanımı için üretilmiş olan, sertifikalı ve güvenilir vücut analiz cihazları ile yapılan ölçümler yüksek doğruluk oranına sahiptir. Analizden önce uzmanın yönlendirmelerine uygun şekilde bir süredir yemek yememiş ve spor aktivitesi yapmamış olmak, ölçüm öncesinde tuvalet ihtiyacını gidermiş olmak gibi bazı önlemlere dikkat edilmesi de ölçüm sonuçlarının doğruluğu açısından çok önemlidir.
Vücut Analizi Neden Önemlidir?
Fazla kilolu ya da aşırı zayıf olmak sağlık açısından istenmeyen durumlardır. Bununla birlikte vücutta yağ, kas ve su oranlarının normalden daha düşük ya da yüksek olması çeşitli sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Bu sağlık sorunlarından korunabilmek adına düzenli olarak vücut analizi yapılarak hem ağırlık hem de vücut kompozisyonunun değerlendirilmesi önerilir. Yaş ve cinsiyete göre ideal ve sağlıklı olarak kabul edilen kütle aralıkları belirtilebilse de bunlar aslında vücudun kompozisyonuna göre değişkenlik gösterir. Her bireyin kas kütlesi, kemik ağırlığı, yağ ve su oranları birbirinden farklı olduğu için yalnızca kilo üzerinden değerlendirme yapıldığında sağlıklı bir sonucun elde edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle vücut kompozisyonunun belirlenmesi, yağ ve kas oranında ne yönde bir dengesizliğin olduğunun tespit edilmesi ve buna yönelik bir tedavi planının belirlenmesi için vücut analizi çok önemlidir. Ayrıca diyet programı uygulayan veya düzenli olarak spor yapan kişilerde yağ kas oranı hesaplama, vücut yağı hesaplama ve kas kütlesi hesaplama işlemleri sık sık yapılmalıdır. Böyle bireyler için yağ kas oranı ve dengesinin sürekli olarak takibi gerektiğinden vücut analizine başvurulması elzemdir.
Vücut Analizi Testine Gidilirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Vücut analiz cihazları elektrik akımı ile çalışan cihazlardır ve çeşitli faktörler, ölçümden alınabilecek sonuçları etkileyebilir. Gerçek oranlara en yakın sonuçların elde edilebilmesi için ölçüme çıkılmadan önce dikkat edilmesi gereken bazı hususlar söz konusudur. Öncelikle vücut analizi yaptırmadan önceki 3 saatlik süreçte yemek yenmemeli, aşırı miktarlarda sıvı tüketilmemeli, yoğun egzersizler veya spor aktiviteleri yapılmamalıdır. Ayrıca ölçüm öncesinde tuvalet ihtiyacı giderilmelidir. Banyo, havuz, hamam ve sauna kullanımı vücuttaki sıvı oranında geçici değişikliklere neden olabildiğinden analiz öncesinde bu gibi eylemlerden kaçınılmalıdır. Bunların haricinde hormon ilaçları başta olmak üzere bazı ilaçların kullanımı, regl dönemi, ateş ve enfeksiyonlar, uzun süreli açlık, stres, enerji içeceği tüketimi gibi durumlar ölçüm sonuçlarının doğruluk oranını azaltabilir. Çocuklar ve gebelik dönemindeki kadınlar için de vücut analizi doğru sonuçlar vermeyeceğinden önerilmemektedir.
