Excimer Lazer Göz Ameliyatı ya da Göz Çizdirme Nedir?
Miyop, hipermetrop ve astigmat gibi göz bozukluklarının düzeltilmesinde gözlük, kontakt lens ve excimer lazer olmak üzere 3 alternatif vardır. Geçmişte bu bozuklukların düzeltilmesi için gözün kornea denilen en öndeki saydam kısmına hassas bıçaklar ile çizikler oluşturulurdu. “GÖZ ÇİZDİRME” terimi aslında bu yöntem için kullanılır. Oysa günümüzde göz numarasını düzeltme işlemi excimer lazerlerle yapılmakta ve korneada herhangi bir çizik oluşturulmamaktadır. Dolayısıyla göz numaralardan kurtulmak için yapılan işlem için göz çizdirme yerine excimer lazer teriminin kullanılması daha doğrudur.
Excimer lazerler 1988 yılından bu yana göz bozukluklarının tedavisinde kullanılmaktadır. Günümüzde en fazla uygulanan ve hasta memnuniyetinin en yüksek olduğu tedavi yöntemidir. İşlem sırasında korneanın kırıcılığı mikron hassasiyeti ile değiştirilir. Miyopta kırıcılık azaltılır, hipermetropta arttırılır, astigmatta ise kırıcılık tüm kornea yüzeyinde eşitlenir. Bu işlem son derece hızlı gerçekleşir. Örneğin kliniğimizdeki cihaz dünyanın en hızlı excimer lazeri olup 1 numara bozukluğu sadece 1,4 saniyede düzeltmektedir.
Excimer Lazer Göz Ameliyatı (göz çizdirme) Kimlere Uygulanabilir?
Excimer lazer olmak isteyen kişilerin şu 3 şartı mutlaka sağlaması gerekir:
- Yaşının 18 ve üzerinde olması,
- Göz numarasının durmuş olması yani göz bozukluğunun bir yıl içerisinde 0.5 numaradan fazla artmaması,
- Göz yapısının uygun olması gerekir.
Bunların yanında şeker hastalığı, bağ dokusu hastalığı, romatizması bulunan kişilerde, hamile veya emziren bayanlara excimer lazer yapılması önerilmez.
Ama yine de unutmamak gerekir ki hekimliğin temel kurallarından birisi “Hastalık yoktur, hasta vardır” kuralıdır. Yani her hasta kendine özeldir ve ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Dolayısıyla bu kriterleri sağlayan herkes lazer olur ya da sağlamayanlar kesinlikle lazer olamaz diyemeyiz.
Yakını Görememe Sorunu İçin Lazer Var mı?
Excimer lazer uygulamaları başlangıçta sadece uzak görme problemleri için uygulanırdı. Ancak teknoloji ve cihaz yazılımlarındaki yenilikler excimer lazerin yakın görme sorunu içinde kullanılmasını mümkün kıldı. Kliniğimizde de son jenerasyon ZEİSS MEL 90 cihazının Presbyond® yazılımı ile yakın görme sorunları excimer lazer ile düzeltilebilmektedir.
Excimer Lazer Göz Ameliyatına (Göz Çizdirme) Hazırlık Süreci Nasıl Olmaktadır?
Excimer lazer işleminin en önemli aşaması uygun hastanın ve uygun yöntemin seçilmesidir. Bu nedenle excimer lazer (göz çizdirme) kesinlikle lazer ve kornea konusunda tecrübeli hekimler tarafından yapılmalıdır. Lazer öncesi hastayla detaylıca konuşulmalı ve ayrıntılı göz muayenesi yapılmalıdır. Hastanın niçin lazer olmak istediği, beklentileri, mesleği, hobileri, spor faaliyetleri, sahip olduğu hastalıklar, kullandığı ilaçlar gibi birçok konu muayene öncesinde konuşulmalıdır.
Ardından ön muayene yapılır. Ön muayenede numaralar saptanır, göz tansiyonu ölçülür, şaşılık muayenesi ve mikroskobik muayene yapılır. Sonraki aşamada topografi filmi ile kornea yapının lazere uygun olup olmadığı kontrol edilir. Kornea yapısı lazere uygun ise damlalı ölçüm ve retina muayenesi yapılır. Damlalı ölçüm lazer olacak her hasta için zorunludur.
Tüm muayene bulguları lazere uygun ise hastalarla lazer yönteminin, zamanının, tedavi ve kontrol sürecinin belirlendiği görüşme yapılır.
Excimer Lazer Göz Ameliyatına (Göz Çizdirme) Öncesi Hastanın Dikkat Etmesi Gereken Durumlar Nelerdir?
- Lazer muayenesi ve işlemine gelmeden 2 gün önce lens kullanımına ara veriniz.
- Lazer olacağınız gün parfüm, deodarant kullanmayın, göz ve yüz makyajı yapmayın.
- Lazer işlemine refakatçiniz ile birlikte gelin.
- Lazer sonrası hemen araba kullanamazsınız. Araba kullanacak birisi ile gelmeniz doğru olacaktır.
- Lazer öncesi yemek yemenizde bir sakınca yoktur.
- Yanınızda güneş gözlüğünün bulunması iyi olacaktır.
Excimer Lazer Göz Ameliyatı (Göz Çizdirme) Sonrasındaki Süreç Nasıl Olmaktadır?
PRK sonrası hastanın yaklaşık 2 gün batma, sulanma, ışık hassasiyeti olacaktır. Bu nedenle dinlenmesi gerekir. Kişi 3. günden itibaren günlük hayatına dönebilir. Ayrıca PRK sonrası yaklaşık 1 ay kadar günlük hayatı etkilemeyen ama hissedilen hafif pusluluk olacaktır. Lazer sırasında takılan kontakt lens 5. gün kontrolünde alınır. Hasta yaklaşık 1,5 ay suni göz yaşı damlası kullanır ve ikinci kontrolüne gelir.
Femto-LASIK sonrası hastanın yaklaşık 2 saat yanma şikayeti olur. Ertesi gün kişi net görür bir halde günlük hayatına döner. Sadece 4 hafta deniz ve havuza girmesi önerilmez. Hasta yaklaşık 1,5 ay suni göz yaşı damlası kullanır ve ikinci kontrolüne gelir.
Excimer Lazer Göz Ameliyatı (Göz Çizdirme) Yöntemleri Nelerdir?
Başlıca iki farklı excimer lazer göz ameliyatı vardır. Bunlar PRK (Photorefractive Keratectomy) ve Femto-LASIK (Laser in-situ Keratomileusis) dir. Bu yöntemlerin birisi diğerine daha üstün ya da bir yöntem diğerinden daha iyi diyemeyiz. İki yönteminde avantaj ve dezavantajları vardır. Uygun hastaya uygun yöntem seçildiğinde sonuçlar arasında fark yoktur. Her iki işlem sırasında da ağrı ya da acıma hissi duyulmaz.
PRK: Bu yöntemde ilk olarak korneanın yüzeysel hücre tabakası cerrahi alet ya da alkol ile uzaklaştırılır. Ardından excimer lazer uygulanarak numara düşürülür. Ardından kontakt lens yerleştirilir. Yüzeysel hücre tabakası yaklaşık 3 gün içinde kendiliğinden yenilenir ve bu süre sonunda kontakt lens geri alınır. İşlem tek göz için yaklaşık 3 dakika sürer. Lazer sonrası 3-5. gün arasında kontrol yapılır.
PRK’nın Avantajları:
- İnce kornealara uygulanabilir.
- Kuruluk daha hafiftir ve daha kısa sürer.
- İleri zamanlarda korneal sivrileşme gelişme ihtimali daha düşüktür.
- Tek lazer sistemi kullanıldığından maliyeti daha düşüktür.
PRK’nın Dezavantajları:
- İki gün sürebilen batma, sulanma ve ışık hassasiyeti.
- Görmenin tam düzelmesi LASIK’e göre daha uzun zaman alır.
- Yüksek numaralarda korneada leke kalma olasılığı.
Femto-LASIK: Bu yöntemde ilk olarak kornea yüzeyinden yaklaşık 100 mikronluk bir tabaka (flep) kaldırılır. Geçmişte bıçakla yapılan doku kaldırma işlemi artık bilgisayar kontollü Femtolazer ile kişiye özel olarak yapılmaktadır. Femtolazerin kullanılmasıyla LASIK’e bağlı yan etkiler ciddi oranda azalmıştır. Doku kaldırıldıktan sonra excimer lazer uygulanarak numara düşürülür ve kaldırılan tabaka (flep) yerine yerleştirilir. İşlem tek göz için yaklaşık 7 dakika sürer. Lazer sonrası 1. gün kontrol yapılır.
Femto-LASIK’in Avantajları:
- Lazer sonrasında iki saat sürebilen yanma dışında herhangi bir rahatsızlık hissedilmez.
- Ertesi gün net görüş sağlanır ve kişi günlük hayatına döner.
- Korneada leke kalma olasılığı olmadığından yüksek numaralara uygulanabilir.
Femto-LASIK’in Dezavantajları:
- Korneanın belirli bir kalınlıkta olması gerekir.
- Kuruluk gelişme ihtimali daha fazladır.
- İki lazer sistemi kullanıldığından maliyeti daha fazladır.
No-Touch Lazer Nedir?
Toplumda “No-touch lazer” diye bilinen transepitelyal PRK aslında bir PRK yöntemidir. Standart PRK’da alkol ya da aletle kaldırılan yüzey hücre tabakası No-touch lazerde lazer ile, göz dokunulmadan kaldırılmaktadır. Bu yöntemde göze dokunulmadığından hasta işlem sırasında daha konforlu olmaktadır. Lazer sonrası dönem ve sonuçları ise standart PRK’dan farksızdır.
Lazerin amacı kişiyi gözlük ya da lensten kurtarmaktır. Dolayısıyla bunun sağlanması lazerin başarılı olduğu anlamına gelir. Biz lazer tedavi planını hastanın hiç numarası kalmayacak şekilde yaparız. Ama kişisel farklılıklar nedeniyle bazı kişilerde 0.25, 0.50 hatta 0.75 gibi düşük numaralar kalabilmektedir. Ancak bu numaralar genellikle kişide gözlük ihtiyacı doğurmaz dolayısıyla başarısızlık sayılmaz. Biz hiçbir hastamıza “numaran sıfırlanacak” ifadesini kullanmayız, “amacımız gözlük ya da lens kullanmana gerek kalmaması” deriz. “Sıfırlama” ifadesi bilimsel değil ticari bir ifadedir.
Excimer lazer göz ameliyatının katarakt yapıcı bir etkisi yoktur. Excimer lazer göz ameliyatı olan birisinin ileri yaşlarında katarakt oluşursa katarakt ameliyatı olmasında hiçbir engel yoktur. “Gözünü çizidenler katarakt ameliyatı olamaz” bilgisi tümüyle yanlıştır.
Excimer lazer göz ameliyatı sırasında herhangi bir ağrı hissedilmez.
Excimer lazer sonrası numarada geri gelme ihtimali çok düşüktür. Erken yaşta, numaradaki ilerleme durmadan yapılan lazer işlemlerinden sonra ve yüksek numaralarda geri gelme ihtimali biraz daha yüksektir. Ama yukarıda bahsettiğimiz uygun hasta kriterleri sağlandığında numaranın geri gelme ihtimal çok düşüktür. Eğer ileride bir miktar numara gelirse tekrar lazer yapılabilmektedir.
Halk arasında yaygın olan “Astigmata lazer olmaz” düşüncesi yanlıştır. Asigmat excimer lazer ile başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir.
Lazer sonrası en sık görülen yan etki kuruluktur. Bu kuruluk hemen hemen tüm hastalarda geçici olmakta ve ilaçla düzelmektedir. Ancak hastanın ameliyat öncesinde şiddetli göz kuruluğu varsa dikkatli olmalıdır. Bu da lazer ve kornea konusunda uzman bir göz doktoruna lazer olmanın ve ameliyat öncesi dikkatli muayenenin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır.
Kliniğimizde mevcut lazer cihazı son jenerasyon, dünyanın en hızlı lazer cihazıdır. 1 numara bozukluğu sadece 1,4 saniyede düzeltmektedir. Ayrıca çok yüksek hızda göz takip sistemine (eye tracker) sahiptir. Yani göz hareket etse de lazer cihazı bunu hemen algılamakta ve lazer atışını ona göre düzeltmektedir.
LASIK sonrası ertesi gün, PRK sonrası 3. gün rutin hayatınıza geri dönebilirsiniz.
Halk arasında yanlış bilinen bir durum da doktorların lazer olmadığıdır. Doktorlarda uzun ve zorlu eğitimleriyle ilişkili olarak göz bozukluğu, dolayısıyla gözlük kullanımı daha fazladır. Birçok meslektaşımızın bu sorunu lazerle çözülmektedir. Gözlük kullanmayan hekimlerin önemli bir kısmı aslında lazer olmuştur. Bu konuda yapılmış ve dünyanın en prestijli göz dergisinde yayınlanmış çalışma bu gerçeği ortaya koymaktadır. Bu çalışmada lazer ile uğraşan göz hekimleri (refraktif cerrahlar) ile anket yapılmıştır. Buna göre gözü lazere uygun olan refraktif cerrahların % 62.6’sı lazer olmuştur ve % 90’nından fazlası yakın akrabalarına lazer olmasını tavsiye etmiştir. (Guy M Kezirian et all. Prevalence of laser vision correction in ophthalmologists who perform refrcative surgery. J Cataract Refract Surg 2015; 41:1826-1832)